KARAR VERME BECERİSİ

Güzelkıyı Ortaokulu Rehberlik Servisinin 2023-2024 eğitim öğretim yılı için belirlediği özel hedef "Karar Verme Becerisi" ilgili rehberlik servisinin hazırladığı içeriklere okulumuzun sitesinde yer alan "Rehberlik ve Psikolojik Danışma Servisi" başlığının altında yer alan "Karar Verme Becerisi" sekmesinden ulaşabilirsiniz. 

KARAR VERME BECERİSİ

Bazı zamanlarda karar verme süreci biraz sancılı olabiliyor. 

Karar vermek için gerekli bilgileri toplayarak, düşünceli kararlar vermeyi öğrenerek, kendinize düşünme zamanı vererek ve durumu uzun vadeli değerlendirerek en doğru sonuca ulaşabilirsiniz. Karar verme becerilerinizi geliştirerek verdiğiniz kararların beraberinde getireceği sonuçları daha rahat karşılayabilirsiniz. Karar verme yeteneklerinizi geliştirmenin yollarını sizler için listeledik. Bu yöntemler sizlere daha akılcı düşünmeyi öğretecek.

1. Durum hakkında bilgi toplayın.

Karar vermeniz gereken soruna ya da duruma dahil olan faktörleri anlayın. İlgili taraflarla konuşun veya bilinçli bir karar vermek için hangi ek bilgiyi araştırmanız gerektiğini anlayın. Kısıtlı bilgilere dayanarak karar vermekten kaçının. 

Kritik olarak, karar vermek için gereken önemli bilgilerin neler olduğunu düşünün. Öncelikle en önemli bilgileri listeleyin. Örneğin; liseden sonra ne yapacağınızı planladığınızı varsayalım. Kararınızı etkileyebilecek çıkarlarınızı, okul başarınızı, mali durumunuzu ve ailenizi düşünün. Kararınızı çok az bilgiye dayamaktan ziyade, bilgileri toplamak için kendinize zaman verin. Bunların yanında, yalnızca bilgi toplama aşamasına odaklanıp orada sıkışmayın. Mevcut bilgileri topladıktan sonra, karar verme sürecinizde ilerlemeye devam edin.

2. Duygularınızı yoğun yaşadığınız anlarda karar vermekten kaçının.

Dürtüsel davranmaktan kaçının ve bunun yerine dikkatli, rasyonel düşünmeyi kullanın. En doğru kararı verebilmek için ego, kişilik farklılıkları ya da dürtüsel arzular yerine gerçeklere odaklanın. Endişeli, stresli veya üzgün olduğunuzda karar almak daha kötü sonuçlar doğuracaktır. Karar almak için kendinize baskı yapmaktan kaçının. Başkalarına bu durumu söylemeyi öğrenin, "En doğru kararı aldığımdan emin olmak istiyorum, bu nedenle bunu daha detaylı bir şekilde düşünüyorum." demekten kaçınmayın. 

3. Kendinize mantıklı kararlar verebilmeniz için zaman tanıyın.

Çoğu zaman, karar vermek için acele etmeniz gerektiğini düşünebilirsiniz. Bazen almak üzere olduğumuz kararlar, daha fazla düşünülmesi ve dikkatle incelenmesi gereken büyük kararlar olabiliyor. Hazır olmadığınız halde bir karar vermeye çalışmayın. Duruma bağlı olarak, gününüzü veya haftanızı etkileyebilecek kararlar almak için kendinize en az birkaç saat veya daha fazla zaman ayırmak en doğrusudur. Fakat karar uzun vadeli planlarınızı etkileyecekse, birkaç gün veya daha uzun bir süre karar vermeniz için en doğru süre olacaktır.

Karar Verme Becerisi; bir iş veya sorun hakkında düşünülerek verilen kesin yargıdır. Karar verme bir seçimdir. Çünkü kişi en az iki şeyden birini seçiyordur.  Karar verme bir sorumluluktur. Çünkü kişi aldığı kararın sonuçlarıyla yüzleşmek durumundadır. Bu nedenle sağlıklı karar verebilmek için sorumluluk almak, alınan kararın sonuçlarını ve etkilerini tanımlayabilmek oldukça önemlidir. Karar verme basamakları; verilecek kararı tanımlamak, karardan beklenen sonucu belirlemek, bilgi toplamak, seçenekleri ve bu seçeneklerin her birinin avantaj ve dezavantajlarını belirlemek ve karar vermektir. Karar Verme Becerisi. Karar verme sürecinde basamaklar kadar stratejiler de önemlidir. Bu stratejiler: İç tepkisel karar verme; seçenekler üzerinde yeterince düşünmeden, içten geldiği gibi karar vermedir. Mantıklı karar verme; karar verirken seçenekler hakkında bilgi toplama, seçenekleri dikkatlice inceleme ve her birinin olumlu ve olumsuz yanlarını değerlendirerek karar vermedir. Bağımsız karar verme; kendi başına karar vermedir. Kararsız; verdiği kararları sık sık değiştirme isteği ve hiçbir karardan hoşnut olmamadır. Karar verme becerisine sahip olmak için öncelikle özgüven sahibi olunmalıdır. Çünkü karar vermek, öncelikle özgüven gerektirir. Özgüveni yüksek kişiler daha kolay karar verirler. Karar Verme Becerisi. Çekingen ve utangaç kişilerin kararsız kalmalarının en önemli nedeni verdikleri karar nedeniyle başkalarının gözünde değerinin düşeceği endişesidir. Verdiği kararın beğenilmeyebileceğini, eleştirilebileceğini, yanlış anlaşılabileceğini ve tepki görebileceklerini düşünerek endişelenirler. Karar verememenin diğer nedenleri ise mükemmeliyetçilik, hata yapma korkusu, karşıdakinin sevgisini kaybetme korkusu ve bağımlılık gibi duygular karar vermeyi engelleyen etkenlerdir

Etkili Karar Verme

Etkili karar verme sürecinde düzgün düşünmek ve doğru kararlar vermek önemlidir. Bu zorlu yolculukta sessiz ve sakin ortamlarda karar vermek sizin açınızdan daha sağlıklı olacaktır. Sessiz ve sakin ortam kafanızın karışması önler.

Etkili karar verme  basamaklarına bir göz atalım.

Bu Gerçekten Sizin Kararınız Mı?

Üzerinde karar vermeye düşündüğünüz konu hakkında ilk önce siz bir düşünün, bir karara varmaya çalışın. Aksi taktirde vereceğiniz kararın sizin kararınız mı? Yoksa başkasının kararının etkisinde mi kaldınız bunu bilmek zorlaşacak. Bazı sorulara da cevap aramanız lazım. Öncelikle bu verdiğiniz karar kimleri etkileyecek? Bu karar sizin için neden bu kadar önemli? Bu soruların cevabını bulduğunuz zaman karar verme sürecinizin zorluk derecesi epey bir azalacak.

Tüm Seçenekleri Düşünün

Bu kararı verdiğiniz zaman ne olacağını, etrafınızdaki kişilerin bu karardan nasıl etkileneceğini, kararınız olumlu yönde olursa ne olacağını ya da olumsuz yönde olursa ne olacağını iyice bir düşünün. Hayal edebileceğiniz tüm alternatifleri düşünmelisiniz. Hiç bir seçeneğindeki elemeden, güçlü bir beyin fırtınası yapın.

Seçeneklerinizi Eleyin

Büyük bir beyin fırtınası yaparak tüm seçenekleri göz önünde bulundurdunuz. Şimdi olası olmayan seçenekleri elemenin zamanı. Gerçekçi olmayan, olası olmayan seçenekleri eleyin. Geriye az bir seçenek kalması etkili karar verme sürecini kolaylaştıracak. Bu seçenekler size ne getirecek? Bu seçenek bana uygun mu? Bütün bunları düşünerek elemenizi yapın.

Birini Seçin

Seçeneklerinizde sizin kişiliğinize uymayanları, gerçekçi olmayanları elediniz. Şimdi geriye kalan seçeneklere bakarak içinize en çok sinen seçeneğe odaklanın. Hangi seçenek size daha çok uyuyor bunu bir düşünün. Seçiminizi yapın.

Başlayın

Seçiminizi yaptınız. Kararınız belli oldu. Şimdi bu kararınızı harekete dökme zamanı.

Bütün basamakları geçip buraya kadar geldiyseniz kararınızda artık endişe duyulacak bir şey kalmamış demektir. Geriye dönüp kendinizden şüphe etmek sadece etkili karar verme sürecinizi olumsuz etkiler. Kendinize güvenin. Bir karar aldınız bu kararınızın arkasında durun. Siz şuan en iyisini yapıyorsunuz. Unutmayın kararınız yanlış olsa bile fikrinizi değiştirme şansınıza sahipsiniz. Hayat henüz bitmiş değil. Her şey sizin kontrolünüz altında. Etkili karar verme sürecindeki basamakları tamamladınız.